درمان بیش فعالی و نقص توجه

درمان بیش فعالی و نقص توجه می تواند به تسکین علائم کمک کند و مشکل را در زندگی روزمره بسیار کمتر کند. بیش فعالی (ADHD) را می توان با استفاده از دارو یا درمان درمان کرد، اما ترکیبی از هر دو اغلب بهترین است. درمان معمولاً توسط یک متخصص، مانند یک متخصص اطفال یا روانپزشک انجام می شود، اگرچه ممکن است وضعیت توسط پزشک عمومی کنترل شود.

درمان بیش فعالی و نقص توجه از طریق داروها

5 دارو برای درمان این بیماری شامل: متیل فنیدیت، لیسدگزامفتامین، دگزامفتامین، اتوموکستین، گوانفاسیناین می باشند.  داروها درمان دائمی برای ADHD نیستند، اما ممکن است به فردی که این بیماری را دارد کمک کند بهتر تمرکز کند، کمتر تکانشگر باشد، احساس آرامش کند و مهارت‌های جدید را بیاموزد و تمرین کند. برخی از داروها باید هر روز مصرف شوند، اما برخی را می توان فقط در روزهای مدرسه مصرف کرد. گاهی اوقات وقفه های درمانی برای ارزیابی اینکه آیا دارو هنوز مورد نیاز است یا خیر توصیه می شود.

اگر تا زمان بزرگسالی تشخیص داده نشد که مبتلا به ADHD هستید، پزشک عمومی و متخصص می توانند در مورد داروها و درمان های مناسب برای شما صحبت کنند. اگر برای شما یا فرزندتان یکی از این داروها تجویز می شود، احتمالاً ابتدا دوزهای کمی به شما داده می شود که ممکن است به تدریج افزایش یابد. شما یا فرزندتان باید برای معاینات منظم به پزشک عمومی مراجعه کنید تا مطمئن شوید که درمان به طور موثر کار می کند و علائم عوارض جانبی یا مشکلات را بررسی کنید. مهم است که پزشک عمومی را در مورد هر گونه عوارض جانبی مطلع کنید و اگر احساس کردید باید درمان را متوقف کنید یا تغییر دهید، با آنها صحبت کنید. متخصص شما درباره مدت زمانی که باید درمان خود را  ادامه دهید، صحبت خواهد کرد، اما در بسیاری از موارد، درمان تا زمانی که کمک کننده باشد ادامه می یابد.

متیل فنیدیت

یکی از رایج ترین داروها برای درمان بیش فعالی و نقص توجه متیل فنیدیت ( ریتالین) است.  این دارو به گروهی از داروها به نام محرک ها تعلق دارد که با افزایش فعالیت در مغز، به ویژه در مناطقی که در کنترل توجه و رفتار نقش دارند، کار می کنند. متیل فنیدیت ممکن است به بزرگسالان، نوجوانان و کودکان بالای 5 سال مبتلا به ADHD ارائه شود. این دارو را می‌توان به صورت قرص‌های رهش فوری (دوزهای کوچک ۲ تا ۳ بار در روز مصرف می‌کند) یا به صورت قرص‌های با رهش اصلاح‌شده (یک بار در روز در صبح مصرف می‌شود و دوز آن در طول روز آزاد می‌شود) مصرف کرد.

عوارض جانبی رایج متیل فنیدیت

افزایش اندک فشار خون و ضربان قلب، از دست دادن اشتها، که می تواند منجر به کاهش وزن یا افزایش وزن ضعیف شود، مشکل خواب، سردرد، دل درد، احساس پرخاشگری، تحریک پذیری، افسردگی، اضطراب یا تنش شود.

لیسدگزامفتامین

یکی از راه های درمان بیش فعالی و نقص توجه مصرف قرص لیسدگزامفتامین است. که قسمت های خاصی از مغز را تحریک می کند. تمرکز را بهبود می بخشد، به تمرکزکمک می کند و رفتار تکانشی را کاهش می دهد. اگر حداقل 6 هفته درمان با متیل فنیدات کمکی نکرده باشد، ممکن است به نوجوانان و کودکان بالای 5 سال مبتلا به ADHD ارائه شود. به بزرگسالان ممکن است به جای متیل فنیدات، لیزدگزامفتامین به عنوان داروی انتخاب اول ارائه شود. لیسدگزامفتامین به شکل کپسول، یک بار در روز مصرف می شود.

عوارض جانبی رایج لیسدگزامفتامین

کاهش اشتها، که می تواند منجر به کاهش وزن یا افزایش وزن ضعیف شود. پرخاشگری،خواب آلودگی، سرگیجه،سردرد،اسهال،تهوع و استفراغ.

دگزامفتامین

دگزامفتامین مشابه لیسدگزامفتامین است و به همان روش عمل می کند. ممکن است برای بزرگسالان، نوجوانان و کودکان بالای 5 سال مبتلا به ADHD ارائه شود. دگزامفتامین معمولاً به صورت قرص 2 تا 4 بار در روز مصرف می شود، اگرچه محلول خوراکی نیز موجود است.

عوارض جانبی رایج دگزامفتامین

کاهش اشتها، نوسانات خلقی، تحریک و پرخاشگری،سرگیجه،سردرد،اسهال،تهوع و استفراغ.

اتوموکستین

یکی دیگر از راه های درمان بیش فعالی و نقص توجه مصرف قرص اتوموکستین است. متفاوت از سایر داروهای ADHD عمل می کند. این یک مهارکننده انتخابی بازجذب نورآدرنالین (SNRI) است، به این معنی که مقدار یک ماده شیمیایی در مغز به نام نورآدرنالین را افزایش می دهد. این ماده شیمیایی پیام‌هایی را بین سلول‌های مغز ارسال می‌کند و افزایش آن می‌تواند به تمرکز و کنترل تکانه‌ها کمک کند. در صورت عدم امکان استفاده از متیل فنیدیت یا لیسدگزامفتامین، آتوموکستین ممکن است به بزرگسالان، نوجوانان و کودکان بالای 5 سال پیشنهاد شود. همچنین در صورت تایید علائم ADHD برای بزرگسالان مجاز است. اتوموکستین به شکل کپسول، معمولا یک یا دو بار در روز مصرف می شود.

عوارض جانبی رایج اتوموکستین

افزایش اندک فشار خون و ضربان قلب،تهوع و استفراغ، دل درد، مشکل خواب، سرگیجه، سردرد، تحریک پذیری.

اتوموکستین همچنین با عوارض جانبی جدی تری مرتبط است که باید مراقب آنها بود، از جمله افکار خودکشی و آسیب کبدی. اگر شما یا فرزندتان در حین مصرف این دارو احساس افسردگی یا خودکشی کردید، با پزشک خود صحبت کنید.

گوانفاسین

در بخشی از مغز برای بهبود توجه عمل می کند و همچنین فشار خون را کاهش می دهد. اگر امکان استفاده از متیل فنیدیت یا لیسدگزامفتامین وجود نداشته باشد، ممکن است به نوجوانان و کودکان بالای 5 سال پیشنهاد شود. Guanfacine نباید به بزرگسالان مبتلا به ADHD ارائه شود. گوانفاسین معمولاً به صورت قرص یک بار در روز، صبح یا عصر مصرف می شود.

درمان غیر دارویی بیش فعالی و نقص توجه

درمان همچنین در  مشکلات اضافی، مانند اختلالات سلوک یا اضطراب، که ممکن است با ADHD ظاهر شود، مؤثر است. در اینجا برخی از درمان هایی که ممکن است مورد استفاده قرار گیرند، آورده شده است.

آموزش روانی

به این معنی که شما یا فرزندتان تشویق خواهید شد تا در مورد ADHD و اثرات آن صحبت کنید. می تواند به کودکان، نوجوانان و بزرگسالان کمک کند تا تشخیص ADHD را درک کنند و به شما کمک کند تا با این بیماری کنار بیایید و زندگی کنید.

رفتار درمانی

درمان بیش فعالی و نقص توجه از طریق رفتار درمانی امکان پذیر است.  این روش از کودکان مبتلا به بیش فعالی حمایت می کند و ممکن است معلمان و والدین را نیز شامل شود. رفتار درمانی معمولاً شامل مدیریت رفتار می شود که از سیستمی از پاداش ها برای تشویق فرزند شما برای کنترل بیش فعالی خود استفاده می کند. اگر فرزند شما ADHD دارد، می توانید انواع رفتارهایی را که می خواهید تشویق کنید، مانند نشستن پشت میز برای غذا خوردن، شناسایی کنید. سپس به فرزند شما نوعی پاداش کوچک برای رفتار خوب داده می شود.

برای معلمان، مدیریت رفتار شامل یادگیری نحوه برنامه‌ریزی و ساختار فعالیت‌ها  و تشویق کودکان برای پیشرفت حتی بسیار کم است.

برنامه های آموزشی و تربیتی والدین

اگر فرزندتان ADHD دارد، برنامه‌های آموزشی ویژه والدین می‌تواند به شما کمک کند تا روش‌های خاص صحبت کردن با فرزندتان را بیاموزید، و برای بهبود توجه و رفتار با او بازی کنید. همچنین ممکن است قبل از تشخیص رسمی ADHD فرزندتان، آموزش والدین به شما پیشنهاد شود. این برنامه ها معمولاً در گروه های حدوداً 10 تا 12 نفره از والدین تنظیم می شوند. یک برنامه معمولاً شامل 10 تا 16 جلسه است که هر جلسه حداکثر 2 ساعت طول می کشد.

ارائه یک برنامه آموزشی به والدین به این معنی نیست که شما والدین بدی بوده اید. هدف آن آموزش دادن به والدین و مراقبان در مورد مدیریت رفتار است و در عین حال اعتماد به نفس در توانایی شما برای کمک به فرزندتان و بهبود روابطتان را افزایش می دهد.

آموزش مهارت های اجتماعی

آموزش مهارت‌های اجتماعی شامل شرکت در موقعیت‌های ایفای نقش به فرزند شما می‌شود و هدف آن این است که به او بیاموزد چگونه در موقعیت‌های اجتماعی رفتار کند، از طریق یادگیری اینکه چگونه رفتار او بر دیگران تأثیر می‌گذارد.

درمان شناختی رفتاری

یک روش گفتار درمانی است که می تواند به شما در مدیریت مشکلاتتان با تغییر طرز فکر و رفتارتان کمک کند. یک درمانگر سعی می کند احساس شما یا فرزندتان را در مورد یک موقعیت تغییر دهد که به نوبه خود رفتار آنها را تغییر می دهد. این روش را می توان با یک درمانگر به صورت فردی یا گروهی انجام داد.

مصرف مکمل ها

درمان بیش فعالی و نقص توجه از طریق برخی مکمل ها امکان پذیر است. این مکمل ها شامل مکمل های اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 ممکن است برای افراد مبتلا به ADHD مفید باشد، اگرچه شواهدی که این موضوع را تایید می کند بسیار محدود است. توصیه می شود قبل از استفاده از هر مکملی با پزشک عمومی صحبت کنید، زیرا برخی از آنها می توانند به طور غیرقابل پیش بینی با دارو واکنش نشان دهند یا اثربخشی آن را کاهش دهند. همچنین باید به یاد داشته باشید که برخی از مکمل ها را نباید طولانی مدت مصرف کرد، زیرا می توانند به سطوح خطرناکی در بدن شما برسند.

مقاله پیشنهادی: نقص توجه و بیش فعالی در کودکان

منبع: https://www.nhs.uk/conditions/attention-deficit-hyperactivity-disorder-adhd/treatment/