شپش سر (پدیکولوز کاپیتس) یک عفونت شایع و بسیار مسری است که در سرتاسر جهان و همه نژادها از هزاران سال قبل دیده می شود. این بیماری اغلب در مهد کودک ها، مراکز مراقبت های شبانه روزی و مدارس رخ می دهد. علت آن آلودگی به شپش سر انسان، Pediculus humanus capitis است و معمولاً بسیار خارش دار است . تصور انگل های ریز در موهای فرزند شما می تواند منجر به وحشت و تصمیمات عجولانه شود. امروزه درمان شپش سر از طریق دارو و برداشتن شپش ها با دست امکان پذیر است.
شپش سر چیست و چگونه منتقل می شود؟
شپش حشرات بسیار کوچک بدون بال و شش پایی است که از خون انسان تغذیه می کند. آنها تخمهای خود را به پایه مو نزدیک پوست سر می چسباند و شپش ها 7-10 روز بعد از تخم خارج می شوند. شپش سر در کودکان 3 تا 11 ساله شایع است. معمولا در دختران بیشتر از پسران یافت می شوند. شپش سر در همه انواع موها زندگی می کند، چه فر، صاف، رنگ شده یا طبیعی. شما می توانید با چشم غیر مسلح شپش ها راببینید. یکی از علائم شپش سر خارش شدید موهای سر است.
شپش شبیه شوره سر به نظر می رسد، اما اگر آنها را با ذره بین بررسی کنید، می بینید که حشرات بیضی شکل هستند و صاف نیستند. رنگ آنها سفید مایل به خاکستری است و قبل از بالغ شدن سه مرحله را طی می کنند.شپش سر بالغ به رنگ قهوه ای مایل به زرد است و می تواند به سرعت در امتداد مو یا در سراسر پوست سر حرکت کند.هر سه نسل شپش سر باید غیرقابل زندگی یا مرده باشند تا برای همیشه از شر شپش خلاص شوند. با مراجعه به مقاله علت ایجاد شوره سر و راه های درمان می توانید تفاوت بین شوره و شپش را بهتر درک کنید.
شپش سر به راحتی به فرد دیگر قابل انتقال است. این حشرات با پرش برای خود یک میزبان جدید پیدا می کنند. بنابراین این حشرات در طول ورزش و بازی از موهای یک کودک به دیگری منتقل می شوند. شایع ترین راه انتشار شپش از طریق تماس سر به سر است. این بدان معنی است که کودک شما با کسی که شپش سر دارد، تماس برقرار کرده باشد. راه دیگر ابتلا به شپش سر، استفاده از وسایل شخصی است که سر را لمس می کنند، مانند کلاه، برس مو و لوازم جانبی مو. شپش سر باید هر 12 تا 24 ساعت یک بار خون بخورد، بنابراین نمی تواند بیش از یک روز دور از سر انسان زنده بماند. و از خون سر شما تغذیه می کند.
پیش گیری از ابتلا به شپش سر
اگر متوجه شدید که کسی از اطرافیان مبتلا به شپش سر است. از تماس های نزدیک خودداری کنید. سایر کودکان و بزرگسالان خانواده خود را برای شپش سر بررسی کنید. اغلب شما زمانی متوجه شپش سر کودک خود می شوید که مدتی گذشته است. ممکن است تمام خانواده شما برای جلوگیری از آلودگی مجدد نیاز به درمان داشته باشند. کلاه، روبالشی و موارد مشابهی که سر را لمس می کنند را بشویید. این کار به جلوگیری از ایجاد شپش سر کمک می کند. با این حال، ضد عفونی کردن خانه شما ضروری نیست، زیرا انتقال شپش از اجسام بی جان نادر است.
درمان شپش سر از طریق دارو
یک روش برای نابودی شپش ها تخریب زیستگاه آنهاست. در نظر بگیرید شپش برای ادامه حیات نیاز به میزبان انسانی دارد. اگر مو از بین برود، شپش سر نیز از بین می رود. البته ممکن است به نظر برخی این افراطی به نظر برسد اما برای برخی دیگر از والدین یک اقدام مناسب است. اغلب داروها برای درمان شپش سر بدون نسخه هستند. و به راحتی می توانید از داروخانه ها تهیه کنید.
لوسیون ها و شامپوهایی در بازار موجود هستند که به طور موثر می توانند شپش سر کودک شما را درمان کنند. باید دقت داشته باشید که این داروها و شامپوها حاوی پرمترین یا پیرترین و پیپرونیل بوتوکساید باشد. حتما برای شست وشوی سر کودک خود از او بخواهید صورتش را با حوله بپوشاند تا دارو وارد چشمانش نشود. و خودتان از دستکش لاستیکی برای شست وشو استفاده کنید. دارو ده دقیقه رو سر کودک به آرامی ماساژ دهید تا شپش ها در تمام نقاط سر نابود شوند.
درمان شپش سر با شانه
اگر دارو صددرصد شپش ها را نابود نکرد. شما می توانید موهای کودک خود را روزی سه بار با شانه مخصوص برای شپش،شانه بزنید و موها را خیس کنید تا آنها نتوانند حرکت کنند. و این گونه می توانید شپش های زنده را از روی سر کودک بردارید. مطمئن باشید با این کار بزودی از شر آنها خلاص خواهی شد.
درمان های خانگی شپش سر
شما می توانید با استفاده از روغن درخت چای، سس مایونز، روغن چریش، سرکه، اسپری سالین، بنزین ، آب پیاز و وازلین این حشرات موزی را نابود کنید. با مراقبت روزانه ی موها ی خود می توانید این حشرات موزی را نابود کنید.
درمان شپش سر با سرکه
سرکه تقطیری را به آرامی روی موهای کودک خود بمالید. بعد از مدتی موها را با آب بشویید. در این روش می‌توانید از سرکه سیب نیز استفاده کنید. بهتر است پس از شست‌وشو هنگام شانه از روغن نارگیل استفاده کنید، این کار به خارج شدن شپش‌های مرده کمک می‌کند.
وازلین
وازلین مانع حرکت شپش شده و به عنوان یک عامل بازدارنده عمل می‌کند. بنابراین وازلین می‌تواند اثر خفه‌کنندگی روی شپش داشته باشد. شب قبل از خواب یک لایه ضخیم از وازلین را روی پوست سرتان بمالید و سپس آن را با کلاه پلاستیکی یا حوله حمام بپوشانید. صبح با کمک روغن بچه و شانه ضد شپش اقدام به بیرون آوردن شپش‌های مرده و تخمهای آنها کنید. برای آشنایی بیشتر با وازلین به مقاله مزایا و معایب مصرف وازلین روی صورت مراجعه کنید.
سیر
سیر دشمن شپش است. 8 تا 10 حبه سیر را له کرده و با آب لیمو مخلوط کنید تا به صورت خمیری یکدست شود، سپس آن را روی پوست سر بمالید و بعد از گذشت 30 دقیقه سرتان را با آب گرم بشویید. سیر می‌تواند باعث سوزش پوست شود، بهتر است از این روش برای کودکان استفاده نکنید.
آب پیاز
یک روش دیگر برای درمان خانگی شپش سر آب پیاز است. مقداری آب پیاز تهیه کنید و حدود 3 تا 4 ساعت آن را روی پوست سرتان بگذارید. رِشک و شپش‌های مرده را با شانه بیرون آورده و موهایتان را با شامپو به صورت کامل بشویید. برای دست یابی به نتیجۀ بهتر، هر 4-3 روز این کار را تکرار کنید.
بنزیل الکل
اگر کودکتان بیش از شش ماه سن دارد، برای نابودی شپش‌ها، می‌توانید از محلول بنزیل الکل برای درمان خانگی شپش سر استفاده کنید. این محلول را روی پوست سر بمالید و سپس آن را با آب بشویید. این کار را بعد از یک هفته تکرار کنید تا شپش‌های باقی‌مانده که از رِشک‌های باقی‌مانده روی سر بیرون آمده‌اند از بین بروند. پس از شست‌وشو، از شانه برای خروج شپش‌ها استفاده کنید.
روغن چریش
چند قطره روغن چریش را به شامپوی کودکتان اضافه کرده و موهایش را با استفاده از آن بشویید. برای خروج شپش‌های مرده از یک شانه ضد شپش استفاده کنید. ترکیب شامپو و روغن چریش باید به طور مرتب استفاده شود تا باعث نابودی کامل شپش‌ها گردد.
به طور کلی، اگر سه هفته پس از درمان هیچ حشره خزنده زنده مشاهده نشد، می توان تصور کرد که آنها از بین رفته اند. اگر نیتس ها زنده بودند تا آن زمان از تخم بیرون می آمدند. نیش ها و پوسته آنها ممکن است برای مدتی در مو باقی بمانند اما قابل دوام نیستند. بسیاری از درمان های تجویزی شپش سر، شپش سر بالغ را هدف قرار می دهند. مراقبت روزانه ی موها برای پیشگیری از ابتلا به شپش ضروری است.
سوالات متداول برای درمان شپش سر
علائم شایع شپش سر شامل خارش شدید در قسمت‌های مختلف سر، حساسیت پوستی، حضور توده‌های کوچک سفید یا قهوه‌ای در موها و روی پوست سر است.
بله، ممکن است از راه‌های طبیعی مانند روغن‌های اساسی مثل روغن‌های نیمه‌گرم، نعناع، یا آویشن و همچنین از استفاده از سدر یا آب لیمو برای کنترل شپش‌ها استفاده شود.
بله، برای جلوگیری از انتقال شپش‌ها بین افراد خانواده و جلوگیری از بازگشت عفونت، توصیه می‌شود که همه اعضای خانواده درمان شوند.
بله، روش‌های طبیعی مانند استفاده از سرکه ، سیر ، وازلین ، آب پیاز ، بنزیل الکل ، روغن چریش می‌توانند کمک کننده باشند. این مواد معمولاً خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی دارند که به کنترل شپش‌ها کمک می‌کند.
برای جلوگیری از شپش‌ها، لازم است اشیا مختلف محیط زندگی مانند لباس‌ها، حوله‌ها و بالشت ها را با آب داغ شستشو داده و با مواد ضد شپش پاک کرد.
عموماً محصولات شیمیایی برای کنترل شپش‌ها ایمن هستند، اما ممکن است برخی از افراد حساسیت به آنها داشته باشند. در این صورت، می‌توانید به محصولات طبیعی روی آورید.
برای کودکان کوچک، بهتر است از محصولات ضد شپشی که برای گروه سنی آنها مناسب است استفاده کنید و موها و بالشتک‌هایشان را مرتباً تمیز کنید.
اگر درمان‌های معمولی برای کنترل شپش موثر نبودند، بهتر است به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید تا اوضاع را ارزیابی کنند. متخصصان ممکن است تشخیص دهند که شپش شما مقاوم به درمان عادی است و نیاز به روش‌های خاص تر و قوی‌تر دارد. از محصولات دارویی یا مواد ضد شپش قوی‌تر، شانه‌پوست‌های مخصوص یا داروهای خوراکی برای کنترل شپش استفاده می‌شود که تنها متخصص می‌تواند مناسب‌ترین روش را به شما توصیه کند.
ضمناً در صورت استفاده از هر نوع محصول ضد شپش یا دارو، حتماً دستورات و راهنمایی‌های پزشک را رعایت کنید و به دقت از مواد معرفی شده استفاده کنید. همچنین، از تماس مستقیم با چشم، بینی و دهان با محصولات شیمیایی جلوگیری کنید تا به حداقل رسانیدن خطرات محتمل احتمالی.
در نهایت، به منظور جلوگیری از شپش مجدد و انتشار آن به افراد دیگر، به عملیات پاکسازی دقیق محیط زندگی خود ادامه دهید و همچنین از انجام تمامی پیشنهادات و نکات بهداشتی مرتبط با شپش که توسط پزشک یا متخصص به شما داده شده است، پیروی کنید.
منبع: hopkinsmedicine.org
